Sinh hoạt chuyên môn học thuật là hoạt động thường niên vào chiều thứ 4 hằng tuần  của bộ môn tâm lý học, Khoa TLGD với Bộ môn Tâm thần, Trường Đại học Y Hà Nội. góp phần nâng cao hiểu biết, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, học thuật. Vào hồi 14h ngày 5/10/2022 do bộ môn Tâm thần trường ĐH Y Hà Nội chủ trì theo hình thức online và offline. Buổi sinh hoạt với chuyên đề “Rối loạn cảm xúc lưỡng cực do chất hoặc thuốc”

Rối loạn cảm xúc lưỡng cực do chất hoặc thuốc đề cập đến các triệu chứng trầm cảm, lo âu, loạn thần hoặc hưng cảm xảy ra như một hệ quả sinh lý của việc lạm dụng chất hoặc thuốc. Có thể xảy ra  trong quá trình sử dụng tích cực, nhiễm độc hoặc cai. Trong DSM IV rối loạn này được xếp trong danh riêng biệt về rối loạn cảm xúc do chất gây ra. Trong DSM V hiện tại được xếp trong nhóm rối loạn cảm xúc tương ứng trong nhóm rối loạn cảm xúc lưỡng cực và rối loạn liên quan. Nghiên cứu dịch tễ cho thấy: Mỗi chất có nguy cơ rối loạn tương ứng. Nghiên cứu của Lewis và Smith chỉ ra 5% bệnh nhân được điều trị bằng steroid có rối loạn tâm thần và trong số này có khoảng 1 một phần ba là có hứng cảm tiến triển, 11% xuất hiện cả hưng cảm và trầm cảm. Đề cập đến nguyên nhân của bệnh này các lý thuyết hiện nay cho rằng các chất làm thay đỏi quá trình dẫn truyền tín hiệu thần kinh trong các vòng thần kinh quan trọng, chẳng hạn như đường trung não – hệ viền và  vòng Papez. Thay đổi trong cấu trúc não, chẳng hạn như vỏ não thuỳ trán, nhân accumbens củ khứu, hồi hải mã, hạch hạnh nhân và vùng dưới đồi. Thay đổi hoạt dộng dẫn truyền thần kinh serotonergic, dopaminergic, corticotropin và neuropeptide. Sự mất cân bằng nội tiết và sự gián đoạn của trục hạn đồi – tuyến yên- thượng thận liên quan đến mất cân bằng nội môi và phản ứng với stress.

Đặc điểm lâm sàng của triệu chứng hưng cảm hoặc hưng cảm nhẹ: Hưng phấn, bốc đồng, tăng lòng tự trọng; Giảm rõ rệt nhu cầu ngủ; Nói nhiều, suy nghĩ nhanh, chủ đề thay đổi liên tục; Giảm tập trung dễ bị phân tâm; Ý nghĩ hoang tưởng; Tham gia vào các hành vi rủi ro và tiềm ẩn nguy hiểm.

Đặc điểm lâm sàng triệu chứng trầm cảm như: Cảm thấy buồn, tuyệt vọng hoặc trống rỗng; Giảm quan tâm hoặc niềm vui trong tất cả các hoạt động; Giảm hoặc tăng cân đáng kể trong một thời gian ngắn; Ngủ quá nhiều hoặc quá ít; Mệt mỏi hoặc mất năng lượng; Khả năng tập trung suy giảm.

Tiến triển và tiên lượng: Hầu hết các triệu chứng sẽ tự thoái lui một cách tự nhiên trong khoảng 01 tháng sau khi ngừng sử dụng  hoặc tiếp xúc với chất/thuốc ban đầu. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng toan tự sát phổ biến hơn trong rối loạn cảm xúc do chất/thuốc so với rối loạn cảm xúc độc lập.

Quản lý và điều trị: Không sử dụng rượu hoặc chất bất hợp pháp; Thảo luận với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc mới nào do bác sỹ khác kê đơn vì một số loại thuốc có thể gây hưng cảm hoặc trầm cảm; Các can thiệp tâm lý hoặc liệu pháp tâm lý được chứng tỏ có lợi cho những bệnh nhân có các triệu chứng ở mức độ nhẹ.

BỘ MÔN TÂM LÝ HỌC